जिल्लाकाे संक्षिप्त जानकारी

विश्व मानचित्रमा २९ डिग्री १८ मिनेट उत्तर देखि २९ डिग्री ४१ मिनेट उत्तरी अक्षांश र ८० डिग्री १९ मिनेट पूर्व देखि ८० डिग्री ८१ मिनेट पूर्वी देशान्तर सम्म जिल्ला फैलिएको छ। नेपालको सुदुरपश्चिम प्रदेश अन्तर्गत महाकाली अञ्चलका चार जिल्ला मध्ये एक धार्मिक महत्व बोकेको बैतडी जिल्ला मित्रराष्ट्र भारत संग महाकाली नदिले सीमाना जोडिएको पहाडी जिल्ला हो । यस जिल्लाको पूर्वमा बझाङ र डोटी जिल्ला, पश्चिममा भारतको उत्तराखण्ड प्रदेशको पिथौरागढ, उत्तरमा नेपालकै दार्चुला जिल्ला र दक्षिणमा डडेलधुरा जिल्ला पर्दछन् । यस जिल्लाको कूल क्षेत्रफल १४५१।१३ बर्ग कि.मि. रहेको छ भने यो जिल्ला समुद्री सतहबाट ३९०मिटर देखि देखी २९५० मिटर सम्मको उचाईमा रहेको छ । यस जिल्लाको वरीपरिका उच्च पहाडहरुमा चारवटा केदार देवताहरुको देवस्थल छ । यि चार केदार मध्ये दक्षिणमा ग्वाल्लेक केदार, पुर्वमा रौलाकेदार, उत्तरमा देउलेक केदार र पश्चिममा ध्वजकेदार पर्दछन् । यी केदारहरु आराध्यदेव माहादेवका रुप हुन भन्ने जनश्रुति छ । बैतडी जिल्ला संघीयता राज्य पुर्नंसंरचना भई प्रतिनिधि सभा सदस्यका लागि एक निर्वाचन क्षेत्र र प्रदेश सभा सदस्यका लागि दुई निर्वाचन क्षेत्र कायम भएको छ भने ४ वटा नगरपालिका ( दशरथचन्द न.पा., पाटन न.पा., मेलौली न.पा. र पुर्चौडी न.पा.) र ६ वटा गाऊपालिका (दोगडाकेदार गा.पा., सुर्नया गा.पा., पञ्चेश्वर गा.पा., शिवनाथ गा.पा., सिगास गा.पा. र डिलाशैनी गा.पा.) गरि १० स्थानीय तहमा विभाजन भएको छ। १० वटा स्थानीय तहहरूका ८४ वटा वडाहरू रहेका छन् । २०६८ सालको जनगणना अनुसार यस जिल्लाको कूल जनसंख्या २५०८९८ रहेको छ । जस मध्ये पुरुष १,१७,४०७ र महिला संख्या १,३३,४९१ रहेका छन् । कुल घरधुरी संख्या ४५,१९१ रहकोमा अौसत घरपरिवारको आकार ५.५५, जनघनत्व १६५ प्रतिवर्ग कि.मि. रहेको छ । कूल साक्षरता दर ६२.९७ प्रतिशत रहेको छ । यस जिल्लाको जिल्ला सदरमुकाम दशरथचन्द नगरपालिका गढीमा रहेको छ भने यस जिल्ला भएर दार्चुला, बझाङ र डडेल्धुरा जिल्ला जोडने मोटर बाटो पर्दछ ।